“Quan trọng hơn, mình nhận ra rằng: chỉ cần xác định được mục tiêu rõ ràng, kiên trì bước đi, thì đến một ngày mình cũng sẽ chạm được vào “trái ngọt” của riêng mình. Điều quý giá nhất mình có được không chỉ là những tấm chứng chỉ, mà là thói quen bền bỉ, sự bình tĩnh với chính mình, và niềm tin rằng từng nỗ lực nhỏ hôm nay sẽ trở thành nền tảng vững chắc cho ngày mai.“
Embedded Files
NGÃ RẼ Ở TUỔI 22
Mình tốt nghiệp Đại học Khoa học Thái Nguyên, ngành Hoá Dược, vào năm 2018. Sau khi ra trường, mình xuống Hà Nội tìm việc nhưng mọi việc chẳng hề dễ dàng. Hai tháng trôi qua, hồ sơ nộp nhiều nhưng cơ hội vẫn bặt vô âm tín. Lúc ấy, gia đình bắt đầu bàn đến chuyện cho mình đi nước ngoài, bởi xung quanh đã có nhiều anh chị đi Nhật hay đi Đài Loan về. Và thế là, mình cũng quyết định thử tìm hiểu con đường này, coi như một lối rẽ mới cho cuộc đời.
Ban đầu, mình muốn đi theo diện kỹ sư đúng ngành Hoá Dược đã học. Ở công ty môi giới đầu tiên, họ nói thẳng với mình là: “Ngành này gần như không có đơn đâu, trường hợp của em khó lắm”. Nghe xong, mình hụt hẫng lắm, nhưng vẫn nuôi hy vọng. Mình lại tìm đến một công ty khác gần đó, và nhận được câu trả lời là “hoàn toàn có khả năng”. Thế là mình đăng ký ngay, đóng tiền giữ chỗ, lòng tràn đầy mong đợi. Nhưng chỉ ít ngày sau, niềm mong đợi ấy nhanh chóng tắt ngấm khi công ty bắt đầu tìm cách gợi ý mình theo một hướng khác. Mấy anh chị phụ trách ở trung tâm bảo: “Nếu muốn đi đúng ngành thì cứ tiếp tục học thêm ở đây rồi chờ, nhưng chưa biết bao giờ mới có cơ hội. Còn nếu muốn đi nhanh thì nên chọn TTS (thực tập sinh). Nếu có điều kiện hơn thì đi du học, tương lai sẽ sáng sủa hơn.”
Thời điểm đó, mình không có ai định hướng, cũng chẳng biết hỏi han ở đâu. Trong đầu chỉ lặp đi lặp lại một suy nghĩ đơn giản: “Đi càng sớm càng tốt, miễn có công việc, có tiền để gửi về rồi tính tiếp. Đi du học thì vừa tốn kém vừa mất nhiều năm. Mình vừa tốt nghiệp xong, giờ lại sang Nhật tiếp tục đi học thì khó kham lắm” . Nghĩ vậy, cuối cùng mình chọn con đường TTS để được đi nhanh.
Tháng 11/2018, mình chính thức trúng tuyển đơn hàng cơ khí và bắt đầu học tiếng Nhật ở trung tâm. Nhiều người sau này thấy mình đi đơn cơ khí cũng thắc mắc hỏi kiểu “Sao con gái mà lại làm cơ khí”, nhưng thực ra, chuyện làm cơ khí với mình cũng không phải vấn đề. Bố mình làm cơ khí, từ nhỏ ngày nào cũng nghe tiếng hàn xì vang rền nên mình đã quen. Vì vậy, dù là con gái, mình cũng không ngại việc vào xưởng máy. Công ty môi giới bảo có đơn nào thì đi đơn ấy. Đơn đầu tiên phỏng vấn thì trượt, đến đơn thứ hai là mảng cơ khí thì đỗ, vậy là chốt luôn.
Trung tâm hồi đó nghiêm khắc chẳng khác nào quân đội. Sống trong ký túc xá, 5 rưỡi sáng đã phải dậy, rửa mặt đánh răng, 6 giờ tập thể dục chạy bộ, sau đó dọn vệ sinh, rồi 8 giờ vào lớp. Trưa nghỉ ăn cơm, chiều lại học tiếp. Cứ thế, một vòng quay khép kín lặp lại suốt năm tháng trời, gần như chẳng có một khoảng trống để thở. Buổi tối, ai nấy lại cắm cúi vào bài vở để chuẩn bị cho hôm sau.
Nhờ môi trường rèn giũa ấy, mình dần quen với sự kỷ luật. Đến khi sang Nhật, ở nghiệp đoàn thêm một tháng nữa, nề nếp vẫn chặt chẽ y như thế. Nhìn lại, chính những ngày tưởng chừng khắc nghiệt ấy lại khiến mình thay đổi: từ một cô gái lúng túng, chưa có định hướng rõ ràng, mình bắt đầu học được cách chăm chỉ và tự rèn cho mình thói quen sống có kỷ luật – hành trang quan trọng để bước vào chặng đường mới trên đất nước xa lạ.
NHỮNG NGÀY ĐẦU Ở NHẬT
Vừa đặt chân tới Aichi được một tuần, vẫn còn ở nghiệp đoàn thì… cơ thể mình biểu tình với đủ thứ bệnh vặt. Mình đau bụng đi ngoài suốt cả tuần, xong bệnh xoang mũi lại hành, nước mắt nước mũi chảy không dứt. Người cứ lử đử, chưa kịp quen múi giờ đã phải làm quen với thuốc men. Mình tự nhủ: “Cố qua cái dốc này đã, rồi mọi thứ sẽ vào guồng.”
Ở nghiệp đoàn, mình chơi thân với mấy bạn người Trung. Tụi mình chỉ nói chuyện với nhau bằng tiếng Nhật, thế nên khi về công ty chính thức, mình không bị “đứng hình” trước các cô chú người Nhật. Có câu nào vấp thì hỏi lại, rồi cứ thế mà quen.
Lớp học 1 tháng ở nghiệp đoàn
Mình là lứa người Việt đầu tiên ở công ty, không có sempai để bám. Bác giám đốc khó tính nhưng dạy rất kỹ; từng thao tác, từng nguyên tắc an toàn, bác đều đứng cạnh chỉ tay, uốn nắn. Hôm đầu vào xưởng, việc của mình chỉ là nhặt sắt, đếm sắt. Nghe thì đơn giản, nhưng sơ ý một cái là mép sắt lia qua, tay xước một đường. Mấy hôm đầu da tay mình chi chít vết cào, cho tới giờ mình vẫn còn nhớ mãi.
Hai năm đầu gần như mình chỉ đứng một chỗ: tay đưa phôi vào, chân đạp máy, mắt canh nhịp. Trước mặt là mấy tờ giấy nhớ mình tự viết: đôi khi là các từ vựng, mẫu câu, có khi lại là lời bài hát tiếng Nhật để vừa làm vừa lẩm nhẩm học. Đứng lâu một tư thế, lưng bắt đầu phản kháng; mình đi khám mới biết bị thoái hóa cột sống sớm. Mình viết nhật ký công việc mỗi ngày, nên những hôm bị đau mình cũng ghi rõ hôm nào đau ở đâu, làm việc gì. Bác giám đốc đọc được biết mình bị đau còn tự tay mua cho mình mấy miếng salonpas; các cô chú trong xưởng thì mách đeo đai lưng, nghỉ ngắt quãng cho đỡ tải lên cột sống. Từ đó, hễ thấy cơ thể “bật đèn vàng” là mình chủ động ngừng tay, thả nhịp ít phút rồi làm tiếp, không cố quá để rồi quá cố.
Lần đầu tiên đến nhà bác giám đốc chơi được gặp 2 anh sumo
Làm được một thời gian thì dịch Corona ập tới. Công ty cắt giảm giờ, mỗi ngày chỉ còn bốn tiếng. May là lương cơ bản vẫn được giữ, chỉ có tăng ca là không còn, thành ra tháng nào lương của mình cũng chỉ lẹt đẹt 10–12 man. Mình tính toán lại chi tiêu, gói ghém từng khoản nhỏ. Mất đúng một năm rưỡi mình mới trả xong khoản nợ đã vay của dì để đi Nhật. Khoảng thời gian ấy, công việc ít, mình tranh thủ bù vào phần học gom tài liệu, ôn JLPT, nhờ các cô chú người Nhật trong xưởng sửa cho cách nói, cách dùng từ.
Khi đã quen tay quen mắt, mình không còn đứng yên một chỗ để làm mỗi một việc nữa. Ngày nào mình cũng chạy qua 3-4 công đoạn, chỗ này một chút, chỗ kia một chút. Tự mình sắp xếp thứ tự, đổi nhịp để cơ thể đỡ mỏi mà tiến độ vẫn đảm bảo. Nhìn lại, mình biết ơn quãng đầu nhặt sắt, đếm sắt, từ những việc tưởng nhỏ ấy, mình học được cách giữ kỷ luật, lắng nghe cơ thể và tìm ra nhịp làm việc phù hợp với chính mình.
HỌC GIỮA XƯỞNG MÁY – TỪ “PEKO PEKO” ĐẾN N3
Sau những ngày đầu loay hoay với sức khỏe và công việc , mình bắt đầu “bắt sóng” tiếng Nhật theo cách rất đời thường: học ngay giữa xưởng. Nhiều từ mới đến từ những câu chuyện vụn vặt trong giờ nghỉ.
Có hôm một cô người Nhật nhìn mình cười hỏi: “ぺこぺこ？, , mình ngơ ra vì không hiểu cô nói gì. Thế là cô lại giải thích nó có nghĩa giống với “おなかすいた？” (đói chưa). Thế là cụm từ “peko peko = đói meo” in luôn vào đầu mình. Mình nhận ra một điều: muốn học tiếng Nhật nhanh, cứ gắn nó với đời sống hàng ngày của mình. Từ đó hàng ngày, cứ hôm trước tối về ôn N3 mà học được từ nào mới, mẫu ngữ pháp nào hay là hôm sau mình lại thử dùng nói với các bác, các cô ở xưởng. Mình dùng đúng thì mọi người khen, mà dùng chưa chuẩn là sẽ giải thích và sửa lại cho mình.
Lần đầu du lịch cùng công ty năm 2019
Thời điểm dịch bùng lên, giờ làm bị cắt, mỗi ngày chỉ còn bốn tiếng làm. Mình tranh thủ khoảng trống ấy để học nghiêm túc hơn. Mình không theo khóa học online nào mà tự học qua các tài liệu sẵn có trên mạng là chính. Mình mở YouTube học theo từng bài giảng JLPT N3 của một anh trên mạng, lôi các đề thi cũ nghiệp đoàn phát ra làm. Gặp chỗ nào vướng mặc mình lại đánh dấu lại rồi hôm sau mang thẳng lên xưởng để hỏi các cô bác người Nhật ở đây. Cứ túc tắc như vậy thì tới tháng 12/2020, mình đã thi đỗ N3. Tờ giấy báo điểm nhỏ xíu, nhưng với mình là cả quãng đường dài nỗ lực giữa tiếng máy, mùi dầu, và những tối chăm chỉ, nỗ lực bên bàn học sau giờ làm việc.
LẬP KÊNH YOUTUBE CHIA SẺ TRẢI NGHIỆM Ở NHẬT
Mình vốn rất thích chụp ảnh, nên cũng hay đăng hình lên Facebook và có khá nhiều tương tác. Một ngày nọ, tình cờ lướt Facebook thấy có anh bán thịt chua đặc sản Phú Thọ – món quê hương mình – thế là mình đặt mua. Ăn xong thấy ngon quá, mình liền giới thiệu cho bạn bè xung quanh cùng biết đến hương vị quê nhà. Nhờ vậy mà mình có thêm nhiều mối quen mới. Hồi đó phong trào “nhiếp ảnh gia tay ngang” nổi lên, nhiều anh em mua máy ảnh về tập chụp. Thế là mình lại được anh em rủ làm “mẫu ảnh nghiệp dư”, vừa giúp các anh luyện tay máy, vừa có thêm những bức ảnh đẹp làm kỷ niệm cho riêng mình.
Bắt đầu làm mẫu nghiệp dư
Ngoài giờ làm, mình cũng hay rủ vài anh chị em lập một nhóm nhỏ đi chơi. Mình mê chụp ảnh, bạn đồng hành – sau này là chồng mình – thì thích cầm máy quay. Cuối tuần, hai đứa lại xách máy ra đường; bọn mình quay những thứ rất bình thường: bữa cơm trong phòng trọ, con dốc dẫn xuống ga, vệt hoàng hôn vắt qua mái xưởng. Gửi những thước phim ấy về nhà, mọi người yên tâm là mình vẫn ổn; còn mình thì thấy lòng nhẹ hơn, nhớ rằng mình đang thật sự sống ở đây và chậm rãi gây dựng nhịp sống của riêng mình.
Bức ảnh đầu tiên được chồng chụp cho. Lúc ấy bọn mình vẫn là chị em 😀
Từ những video ngắn ban đầu, bọn mình mở kênh YouTube @ngocvangajp. Lúc mới làm, nội dung chủ yếu là những chủ đề quen thuộc mà ai mới sang cũng cần: cách đặt lại lịch bưu điện giao hàng, chuyển tiền qua Yucho, vài mẹo giấy tờ cơ bản. Rồi theo thời gian, kênh lớn dần cùng nhịp sống của tụi mình: kinh nghiệm tự trồng rau ở ban công, mùa khoai lang đầu tay háo hức thu hoạch; những chuyến đi chơi Osaka, Kamikōchi, ghé thủy cung Nagoya; thi thoảng lại là video đi mua sắm ở Daiso, Uniqlo, cửa hàng tiện lợi. Có clip mình lại chia sẻ thẳng thật về trải nghiệm một cô gái làm ở công ty cơ khí: như công việc cụ thể ra sao, mệt chỗ nào, mình giữ sức và giữ động lực thế nào.
Mục đích ban đầu xây kênh đơn giản là để bố mẹ, người thân ở nhà hiểu thêm về đời sống của mình ở Nhật, sau là để nếu bạn trẻ nào đang quan tâm đến Nhật vô tình xem được, sẽ có hình dung thật hơn về cuộc sống ở đây.
Không ngờ kênh lại được nhiều anh chị em yêu mến; lượng follow giờ cũng được hơn 20 nghìn người, hai đứa nhìn nhau cười: hóa ra việc ghi lại kỷ niệm cũng có thể lan tỏa điều gì đó ấm áp. Giờ bọn mình vẫn thi thoảng cập nhật như một thói quen: vừa lưu lại ngày thường, vừa cân bằng cuộc sống, vừa chia sẻ những gì mình đã học và đã trải qua.
ÔN THI ĐỂ LÊN TOKUTEIGINOU 2
Vui vẻ tận hưởng công việc và cuộc sống bên bạn bè, nhưng cũng có lúc mình chùng lại khi nghĩ đến việc mất tận 4 năm học đại học ở Việt Nam nhưng chẳng tận dụng được gì khi sang Nhật, dù có bằng đại học nhưng vẫn đi làm theo diện visa thực tập sinh (rồi sau này là visa tokuteigino 1) chứ không phải là visa kỹ sư như người ta. Nhìn bạn bè cùng khóa có người sang Nhật chuyển được qua visa kỹ sư mình lại càng sốt ruột muốn thử sức rẽ ngang một lần.
Nhưng khi nghĩ kĩ lại và thành thật hỏi bản thân: “Năng lực tiếng Nhật của mình đã đủ chưa, trải nghiệm của mình đã đủ giúp mình tự tin để chuyển sang một công ty mới, một ngày mới chưa?” thì câu trả lời lúc ấy là chưa. Từ đó, mình đổi hẳn tâm thế: thôi không lăn tăn về việc học đại học ra mà không được làm đúng ngành, không xin được visa kỹ sư nữa, mà quyết định đi con đường chậm mà chắc hơn: làm tốt việc đang có, gom vốn tiếng, tích lũy kỹ năng. N3 chỉ là bước khởi động; mục tiêu tiếp theo là N2, rồi Tokuteigino 2: như một cách học để làm chủ công việc hiện tại.
Khi quyết định thi lên Tokuteigino 2 thì mình đang làm việc với tư cách Tokuteiginou 1 năm thứ ba, không bị áp lực phải thi đỗ ngay nếu không sẽ phải về nước, nên càng có lý do để học cho chắc. Kế hoạch của mình khá giản dị: trước hết lấy N2, rồi ôn tiếp hai kỳ thi của Tokuteigino 2.
Điều kiện để đỗ kỳ thi lên Tokutei Gino 2 ngành cơ khí nghe thì gọn mà không hề dễ: phải có ít nhất 3 năm làm việc đúng ngành và vượt qua hai kỳ thi: Kỳ thi quản lý sản xuất (chia thành 2 mảng là Operation và Planning, mình chọn Operation) và kỳ thi đánh giá; hai kỳ này có thể thi trước–sau theo thứ tự nào cũng được.
Chị phụ trách ở nghiệp đoàn giới thiệu cho mình một anh đã từng thi đỗ Tokuteigino 2 trước đó,; anh lại giới thiệu mình vào một nhóm gồm các anh chị sempai đã từng thi đỗ chia sẻ kinh nghiệm học thi kì thi này, như cấu trúc đề, cách làm bài thi, v.v…. Mình vừa đọc tham khảo, vừa tham gia một khóa học của nhóm. Việc tham gia học theo nhóm giúp mình không phải “học mò”: có lộ trình, có người kèm, có lịch học cố định. Mỗi tối 9–11 giờ mình lên lớp online cùng mọi người; ban ngày thì đọc trước tài liệu, làm bài tập, ghi chép kỹ những chỗ vướng để tối mang ra hỏi. Sau đám cưới tháng 10/2024, mình nghỉ ngơi đúng một nhịp rồi tháng 11 vào guồng ngay; nhịp ngày–đêm lặp đều, cảm giác như mình đang ráp dần từng mảnh vào một bức tranh lớn.
Kỳ thi Quản lý sản xuất là cửa ải khó nhất. Ngoài yêu cầu tiếng Nhật, đề còn đòi tư duy của người đứng dây chuyền: phân người, sắp việc, tính vật tư, canh nhịp, xử lý phát sinh. Trong nhóm, các sempai chia bộ đề, giải cấu trúc bài, chỉ mình cách đọc tình huống và cách trả lời nên mình cũng nhanh chóng bắt được nhịp bài thi. Ba tháng trôi nhanh như một cái chớp mắt. Đến tháng 2/2025, mình bước vào phòng thi. Đề trắc nghiệm được mang về nên ngay hôm thi xong là tối cả nhóm ngồi chữa tới khuya. So đáp án xong, mình biết mình qua ngưỡng đỗ rồi, nhưng tới khi nhận được kết quả chính thức mới dám thở phào một hơi thật sâu. Nghe nói tỷ lệ đỗ toàn quốc chỉ khoảng 28%, nên mình lại càng cảm thấy vui và tự hào vì nỗ lực của bản thân hơn.
Không để nhịp học tập bị rơi mất, mình lấy đà ôn tiếp kỳ thi đánh giá luôn. Phần này dễ thở hơn, nặng chừng một nửa so với kỳ đầu, nhưng cách học vẫn vậy: tối 9–11h lên lớp, còn lại là luyện đề, check lỗi rồi lại làm lại, dựa trên tài liệu các sempai để lại. Mình thấy rõ mình “đi thẳng đường” hơn, bớt vòng vèo. Tháng 7/2025, mình nhận kết quả đỗ. Hai tờ giấy nhìn mỏng tang mà cầm lên tay lại thấy nặng: nặng mùi dầu máy của những ca làm, nặng tiếng bút gạch dưới những dòng ghi chú, nặng cả những buổi tối mỏi lưng vẫn cố thêm một bộ câu hỏi nữa.
Vậy là mình hoàn thành trọn bộ điều kiện: 3 năm trong xưởng + 2 kỳ thi. Không có cú nhảy ngoạn mục nào cả, chỉ là rất nhiều tối 9–11 giờ bền bỉ nối lại với nhau. Từ cột mốc này, mình hiểu thêm một điều: “đúng ngành” đôi khi không nằm ở tên gọi, mà nằm ở cách mình học để làm chủ công việc mình đang làm, mỗi ngày một chút. Và khi đã vững chân ở đây, nếu một ngày rẽ hướng, mình cũng sẽ bước bằng đôi chân của chính mình.
Chúng mình sẽ tiếp tục cố gắng cho mục tiêu mới
LỜI NHẮN
Nhìn lại, mình không có cú nhảy ngoạn mục nào: chỉ là những bước chân nhỏ, đi đều mỗi ngày. Có lúc mình cũng băn khoăn vì không “đúng ngành”, nhưng rồi hiểu ra: cái “đúng” nhiều khi nằm ở cách mình học để làm chủ việc đang làm, chứ không chỉ ở tên gọi công việc. Khi hoang mang, mình chọn kiên nhẫn với hiện tại: giữ kỷ luật, lắng nghe cơ thể, ghi lại những khoảnh khắc nhỏ, và bồi đắp thêm một ít hiểu biết mỗi ngày.
Quan trọng hơn, mình nhận ra rằng: chỉ cần xác định được mục tiêu rõ ràng, kiên trì bước đi, thì đến một ngày mình cũng sẽ chạm được vào “trái ngọt” của riêng mình. Điều quý giá nhất mình có được không chỉ là những tấm chứng chỉ, mà là thói quen bền bỉ, sự bình tĩnh với chính mình, và niềm tin rằng từng nỗ lực nhỏ hôm nay sẽ trở thành nền tảng vững chắc cho ngày mai.
Aichi tháng 8/2025
Report abuse